ارتباط وضعیت اقتصادی-اجتماعی با وضعیت سلامت و کاربرد روش تحلیل مؤلفه‌های اصلی در آن

مقدمه: امروزه وضعیت اقتصادی اجتماعی، یک پیشگویی‌کننده مهم ابتلا و میرایی در افراد می‌باشد و در سیاستگذاری‌های سلامت و اقدامات پیشگیری و مداخله‌ای بیماری‌ها، در پژوهش‌های بهداشت عمومی بسیار حائز اهمیت است. در این مقاله ضمن مروری بر تاریخچه، سطوح مختلف و نحوه اندازه‌گیری وضعیت اقتصادی-اجتماعی، به کاربرد روش تحلیل مؤلفه‌های اصلی در مطالعات مربوط به ارتباط بین وضعیت اقتصادی-اجتماعی با وضعیت سلامت پرداخته شده است. روش‌کار: در این مطالعه مروری جهت جستجوی مقالات، از پایگاه‌های اطلاعاتی PubMed، Science Direct، Google scholar و هم‌چنین پایگاه‌های اطلاعاتی داخلی استفاده گردیده است. جستجو بر اساس واژگان کلیدی، تحلیل مؤلفه‌های اصلی (Principal component analysis)، وضعیت اقتصادی-اجتماعی (Socioeconomic status)، وضعیت سلامت (Health status) انجام پذیرفت. در نهایت 36 منبع بین سال‌های 2000 تا 2014 و چهار منبع مرتبط و معتبر قبل از سال 2000 که همخوانی بیش‌تری با موضوع و اهداف مطالعه داشته اند، جهت گزارش انتخاب و در قالب یک مقاله مروری ارائه شده است. یافته‌ها: مرور مطالعات و مستندات موجود بیانگر این مطلب بود که موضوع وضعیت اقتصادی-اجتماعی بسیار پیچیده و دارای ابعاد وسیعی است و روش استاندارد طلایی جهت اندازه‌گیری آن وجود ندارد و چون اندازه‌گیری متغیرهای مربوط به برخی از این ابعاد از قبیل درآمد و شغل و مصارف خانوار به سادگی امکان‌پذیر یا قابل اطمینان نیست بنابراین محققین مجبورند از سایر پروکسی‌ها به عنوان جایگزین استفاده کنند. برای متراکم کردن تعداد زیادی متغیر در یک یا چند پروکسی می‌توان از روش‌های مختلفی بهره برد که یکی از رایج‌ترین آن‌ها، تحلیل مؤلفه‌های اصلی است که برای کاهش تعداد متغیرها در یک مجموعه از داده‌ها به ابعاد کم‌تر بدون از دست رفتن اطلاعات زیاد مورد استفاده قرار می‌گیرد.نتیجه‌گیری: وضعیت اقتصادی-اجتماعی با طیف گسترده‌ای از پیامدهای سلامت در ارتباط است و تحلیل مؤلفه‌های اصلی، شیوه مناسبی جهت وزن دادن به متغیرهای وضعیت اقتصادی-اجتماعی در بررسی‌های مربوط به وضعیت اقتصادی-اجتماعی و سلامت است.